Smeltmeer

De rest van het Kanaal bestond al, maar door de ijstijd zat zoveel water vast in ijs dat de zeespiegel laag genoeg was om het Kanaal te herscheppen in een droge toendra. Het laatste stuk hoge grond, tussen Dover en Calais, is weggespoeld aan het eind van een ijstijd, toen een smeltmeer aan de rand van de ijskap in de toenmalige Noordzee het begaf. De daarbij ontstane zondvloed sleep de Straat van Dover uit – of het Nauw van Calais, als u tot het remain-kamp behoort. Toen het Kanaal weer volliep, was Brittannië voor het eerst volledig gescheiden van continentaal Europa. Dat was in elk geval wat de wetenschap tot nu dacht, niet gesteund door al te veel harde gegevens.

Maar, schrijft een reeks onderzoekers nu in Nature Communi­cations, zo gemakkelijk kom je niet los van Europa. Onder hen marien geoloog Marc De Batist en David Garcia-Moreno van de UGent, en Kris Vanneste en Thierry Camelbeeck van de seismolo­gische dienst van het Koninklijk Observatorium van Ukkel, eendrachtig samenwerkend met Franse en Britse geologen.

Inderdaad, schrijven ze, pakweg 450.000 jaar geleden stroomde een meer over, sneed het water door de zachte kalk en kerfde het een kloof van zo’n 33 kilometer breed uit doorheen de oude landbrug. Maar, onder andere afgaande op fossiele schelpdieren, gedetailleerde sonar en hoge-resolutie seismologie, was dat niet genoeg voor een Brexit. Er was nog een tweede catastrofale vloed nodig om de Straat van Dover echt open te breken en Brittannië volledig los te maken. Dat gebeurde pas bij een volgende warme periode, waarschijnlijk zo’n 160.000 jaar geleden.

Zeven watervallen

De onderzoekers die indertijd de route uitzetten voor de Chunnel, vonden een hele reeks putten, een eind onder de bodem van het huidige Kanaal, gevuld met zand en grind. Ze wisten niet goed wat het was, maar moesten hun tunnel er wel voor verleggen. 
Volgens De Batist en collega’s zijn het ‘uitschuringsholten’, diep uitgesleten troggen aan de voet van een waterval. Stromend en vallend water moet een hele tijd nodig hebben gehad om de poelen van enkele kilometers breed en honderd meter diep uit harde rots te slijpen.

Met andere woorden: de doorsteek tussen Dover en Calais is lange tijd een niet-volgestroomde vallei geweest waarin watervallen uitmondden, eer ook de laatste dam het begaf, de Noordzee binnenstroomde en Engeland dan toch zijn Brexit mocht vieren. De geologen vonden tussen Calais en Dover zeven watervallen op een rij. Maar pas zo’n 300.000 jaar nadat die watervallen hun werk waren begonnen, maakte een nieuwe megavloed dat de laatste dam het begaf en de Noordzee de vallei kon binnenstromen.

http://www.standaard.be/cnt/dmf20170404_02817520