Het water bevindt zich in ongeveer duizend tanks op het terrein waar de kerncentrale staat. De opgeslagen hoeveelheid neemt dagelijks toe, omdat regen en grondwater op die plaats besmet raakt. Vorig jaar moest gemiddeld 160 ton water per dag worden toegevoegd. Het Internationaal Atoomenergieagenschap verwacht dat de opslagruimte halverwege 2022 vol zal zitten. De Japanse overheid zou daarom het lozen van besmet water in de oceaan gaan toestaan, waarmee ze de aanbeveling volgt van wetenschappelijke adviseurs. Het lozen zou rond 2022 beginnen en tientallen jaren in beslag nemen.
Veel van het water dat nu ligt opgeslagen, is al gefilterd waarbij meer dan 62 radioactieve stoffen verwijderen worden. Er wordt benadrukt dat tritium de belangrijkste radioactieve stof is die nog in het water zit. Francis Livens van de Universiteit van Manchester in het Verenigde Koninkrijk zegt dat deze stof heel moeilijk uit het water te halen valt. TEPCO (Tokyo Electric Power Company, de eigenaar van het terrein waar de kerncentrale staat) is onderzoek gaan doen naar technologie waarmee je het tritium zou kunnen verwijderen, maar een presentatie van het bedrijf laat zien dat de meeste methodes niet werken bij de lage concentraties in de tanks. Tritium is licht, waardoor het binnen twee jaar wel tot aan de westkust van de Verenigde Staten kan komen, zegt Ken Buesseler van het Woods Hole Oceanographic Institution in het Amerikaanse Falmouth. Gelukkig is tritium redelijk ongevaarlijk voor het leven in de zee. De deeltjes die het uitzendt bevatten weinig energie en brengen daardoor levende cellen weinig schade toe, zegt hij.
Een serieuzere zaak zijn andere radioactieve stoffen in het water, die mogelijks gevaarlijker zijn, waaronder strontium-90 en jodium-129. TEPCO publiceerde in 2018 voor het eerst een lijst met vervuilende stoffen. Hoewel de hoevvelheid van deze stoffen door filteren is afgenomen, moet 70 procent van het water nog een tweede keer gefilterd worden. ‘Er bestaan grote twijfels over of het zal werken zoals gepland’, zegt Shaun Burnie van Greenpeace.
Livens zegt dat filteren de hoeveelheid van andere isotopen dan tritium verlaagt, maar niet tot nul. Toch zouden we ons niet al te veel zorgen moeten maken over de hoeveelheid radioactieve stoffen die worden geloosd, zegt Pascal Bailly du Bois van het Laboratoire de radioécologie de Cherbourg-Octeville in Frankrijk. ‘De invloed op de visserij en het zeeleven zal vrij klein zijn, vergelijkbaar met toen de kernreactoren in Fukushima nog onder normale omstandigheden werkten.’ Buesseler denkt dat de invloed op het zeeleven (en de mensen die ervan eten) nog een vraagteken is totdat we een beter overzicht hebben van de hoeveelheid radioactieve stoffen in de tanks.
Simon Boxall van de Universiteit van Southampton in het Verenigd Koninkrijk zegt dat indien er een mogelijk risico is, dit afkomstig is van radioactieve stoffen die terechtkomen in schaaldieren die in de kustwateren leven. Maar hij denkt dat dit risico hoogstwaarschijnlijk klein is. Verder de Grote Oceaan op is het risico zelfs extreem klein. Toch is het belangrijk de boel goed in de gaten te houden en wetenschappelijk advies te volgen, zegt hij.
Een eenvoudige andere oplossing voor het afvalwater bestaat niet. Een andere mogelijkheid, die op het eerste zicht aantrekkelijk klinkt, is het uitbreiden van de opslaghoeveelheid en het water op het land of ondergronds opslaan. Binnen zestig jaar zal dan 97 procent van het tritium uit het opgeslagen water verdwijnen. Dit zal echter ook heel wat geld kosten, en er is een risico op lekkage als gevolg van aardbevingen, zegt Buesseler. ‘Lozen op zee is waarschijnlijk de verstandigste optie, aangezien andere voor grotere problemen zorgen’, zegt Livens.
