De ene (led)lamp is de andere niet

    De precieze mechanismen achter de aantrekkingskracht van licht op insecten zijn nog niet helemaal bekend, maar het wordt alsmaar duidelijker hoe slecht de invloed van lichtvervuiling op het dierenrijk is. Kunstlicht draagt bij tot de achteruitgang van nachtvlinders. Dat komt niet alleen doordat veel nachtvlinders rechtstreeks door licht gelokt worden (en dus minder op zoek gaan naar voedsel of minder paren), maar bijvoorbeeld ook omdat mannetjes bij teveel licht slechter vrouwtjes kunnen vinden, rupsen in een te lichte omgeving zich slechter ontwikkelen en zelfs de kwaliteit van hun voedsel beïnvloed wordt door licht. Nachtvlinders zijn nachtelijke bestuivers en dienen als voedsel voor andere dieren (zoals vogels en vleermuizen) en vervullen dus een belangrijke rol in de natuur.

    Het vervangen van klassieke straatlantaarns door moderne ledverlichting heeft twee voordelen: niet alleen verbruiken ledlampen minder energie, ze trekken ook minder insecten aan. Al is er binnen de grote variatie van leds ook variatie in hun aantrekkingskracht voor insecten.

    Onderzoekers namen het groot avondrood, een vrij algemene nachtvlinder, als studieobject. Van die soort was het kleurenzicht al eerder onderzocht: daaruit bleek dat het groot avondrood kleuren in het donker beter kan onderscheiden dan bij daglicht. Dat is voor de vlinder belangrijk omdat hij ’s nachts op zoek gaat naar nectar. Dan is het handig om in het donker bloemen goed te kunnen zien. In het onderzoek werd de invloed van 20 types lampen op het zicht van het groot avondrood nagegaan. Daaruit bleek dat de effecten verschillen van lamptype tot lamptype, maar dat de vlinders doorgaans slechter de kleuren van de bloemen kunnen waarnemen. Soms lukt het de vlinders zelfs bijna niet meer om kleurverschillen vast te stellen. Bij eenzelfde lamptype kon het effect zelfs sterk verschillen naargelang de lichtsterkte; de afstand van de vlinder tot de lamp kan dus bepalend zijn. 

    Daarnaast gingen de onderzoekers na hoe goed de vlinders de vleugelpatronen van hun soortgenoten kunnen waarnemen bij verlichting met diezelfde 20 lamptypes. Hieruit kwamen dezelfde conclusies voort. In een derde en laatste deel keken de onderzoekers hoe goed een roofdier als de pimpelmees de vlinders zou zien zitten bij lage lichthoeveelheden. Normaal houden vlinders zich overdag schuil op een plek waar ze goed gecamoufleerd zijn, vaak tegen een groene of bruine achtergrond. Over het algemeen zorgde kunstlicht ervoor dat de vlinders minder goed gecamoufleerd waren. 

    Dit onderzoek toont aan dat de effecten van kunstverlichting op het zicht van vlinders ingewikkeld zijn. Lamptypes die minder schadelijk zijn voor de ene soort, zijn dan weer schadelijker voor een andere diergroep. Waar mogelijk moeten we streven naar donkere nachten: niet verlichten is voor de natuur nog steeds de beste oplossing.
     

    Please publish modules in offcanvas position.